Pieniądze na opiekę – dla większości rodzin to bardzo trudny temat.
Są potrzebne na lekarstwa, badania i wizyty u specjalistów bez czekania w kolejce, rehabilitację, lepsze, czyli droższe produkty i sprzęty wspomagające, pieluchy, opiekunów, konieczne zabiegi pielęgnacyjne … Pieniądze w długoterminowej opiece są bardzo ważne. Szczególnie że potrzeba ich coraz więcej wraz z pogarszaniem się kondycji seniora.
To skąd je brać? Jakie mogą być źródła finansowania opieki dla starszej osoby?
Sytuacja każdego seniora jest inna. Różne są potrzeby i różne możliwości zapewnienia oraz sfinansowania opieki. Ja przedstawiam najważniejsze źródła pozyskania pieniędzy, wierząc, że ten wpis będzie stale uzupełniany o nowe pomysły.
Źródła finansowania długoterminowej opieki dla osoby starszej
Emerytura
- Świadczenie emerytalne wypracowane i otrzymywane co miesiąc z ZUS lub KRUS, jeśli senior jest rolnikiem. W tej grupie są również świadczenia emerytalne wypracowane za granicą.
- 13 emerytura – dodatkowe świadczenie wypłacane raz na rok.
Szczegółowych informacji o zasadach przyznania emerytury i wyliczenia jej wysokości szukaj na stronach:
ZUS: https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury
KRUS: https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/swiadczenia/swiadczenia-z-ubezpieczenia-emerytalno-rentowego/
Warto wiedzieć, że:
- Wysokość minimalnej emerytury od 1 marca 2022 r. wynosi 1 338,44 zł. Może ją otrzymywać osoba, która osiągnęła wiek emerytalny oraz przepracowała określoną przepisami liczbę lat.
- Wskaźnik waloryzacji emerytur jest publikowany corocznie pod koniec lutego.
- Wypłata 13 emerytury jest zagwarantowana ustawą. Nie dotyczy to 14 emerytury.
- Emerytura matczyna (Mama 4 plus) dotyczy również ojców, którzy samotnie wychowali co najmniej czwórkę dzieci.
Świadczenia socjalne
1. Dodatek pielęgnacyjny lub zasiłek pielęgnacyjny
To dwa różne świadczenia, a można pobierać tylko jedno. Jaka jest między nimi różnica wyjaśniam w poniższej tabeli:
2. 500+ dla seniora
- Jest to świadczenie uzupełniające dla osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji, która ukończyła 75 lat i pobiera zasiłek pielęgnacyjny.
- Wypłacane jest co miesiąc.
- Warunkami otrzymania są:
– złożenie wniosku w ZUS/KRUS (wniosek można złożyć elektronicznie),
– ukończony 75 r.ż.,
– orzeczenie lekarza orzecznika ZUS potwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji.
- Obowiązuje limit świadczeń, co oznacza, że może być wypłacana niższa kwota. Od 1 marca 2021 r. łączna kwota brutto emerytury/ renty i innych świadczeń pieniężnych wypłacanych ze środków publicznych nie może przekroczyć kwoty 1 772,08 zł.
Szczegółowe informacje o 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji znajdziesz na stronie ZUS: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/swiadczenia/-/publisher/details/1/500-swiadczenie-uzupelniajace-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji/2876643
3. 200+ dla seniora
- Jest to nowe świadczenie, wprowadzone od 2022 roku dla seniorów, którzy byli strażakami ochotnikami lub ratownikami górskimi.
- Warunkami otrzymania są:
– służba w OSP lub TOPR, GOPR przez minimum 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni),
– wiek emerytalny – ukończony 60 r.ż. (kobiety) lub 65 r.ż. (mężczyźni),
– wyjazdy na akcje strażackie lub ratownicze – minimum raz w roku przez cały okres służby
- Świadczenie jest przyznawane dożywotnio.
- Nie ma kryterium dochodowego.
- Z wnioskiem należy udać się do miejskiego lub powiatowego komendanta straży pożarnej, ponieważ to on występuje o przyznanie świadczenia.
- Pieniądze będą wypłacane przez Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA.
4. Dodatek kombatancki
Świadczenie wypłacane przez ZUS osobie pobierającej emeryturę lub rentę, która została uznana za kombatanta decyzją Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Kwota dodatku od 1 marca 2021 r. wynosi 239,66 zł.
Szczegółowe informacje o dodatku kombatanckim znajdziesz na stronie ZUS: https://www.zus.info.pl/dodatek-kombatancki/
5. Świadczenia z pomocy społecznej (MOPS/GOPS)
Mogą to być świadczenia pieniężne (stałe, ale częściej okresowe lub celowe), jak i przyznane godziny opiekuńcze.
Informacje o usługach opiekuńczych z MOPS/GOPS znajdziesz tutaj: https://centrumpodpora.pl/opieka-publiczna-socjalna-godzinowa/#uslugi
6. Regionalne programy finansowania opieki nad seniorami
Kiedyś myślałam, że są jak yeti – wszyscy słyszeli, ale nikt ich nie widział. Ale takie programy faktycznie są. Jest to na przykład finansowanie urządzeń umożliwiających wezwanie pomocy (opaski na rękę, breloka, telefonu, etc.).
NFZ i PFRON
NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia)
Wyroby medyczne, takie jak pieluchy, pieluchomajtki, wkładki, podkłady, ale też aparat słuchowy, balkonik, wózek inwalidzki możesz kupić z refundacją NFZ. Oznacza to, że NFZ pokryje całkowicie lub częściowo koszt zakupu tych rzeczy.
Dla przykładu kwota refundacji na wyroby chłonne (pieluchy, pieluchomajtki, etc.) od 1 grudnia 2021 r. wynosi 107,10 zł.
PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych)
Z PFRON możesz uzyskać dofinansowanie m.in. do:
– usunięcia barier architektonicznych, np. zamianę wanny na prysznic, niwelację progów, montaż poręczy,
– turnusu rehabilitacyjnego,
– usunięcia barier w poruszaniu się, np. zakup wózka inwalidzkiego,
– zakupu sprzętu rehabilitacyjnego.
Kwota dofinansowania PFRON zależy od stopnia niepełnosprawności starszej osoby. Obowiązują również kryteria dochodowe.
Zgromadzone oszczędności
Pieniądze zaoszczędzone i odłożone przez seniora lub jego bliskich.
Sprzedaż kosztowności
Sukcesywna wyprzedaż wartościowych rzeczy, takich jak samochód, biżuteria, meble, obrazy, porcelana, etc.
Stała, dobrowolna „zrzutka” rodziny
Przykładem jest bardzo częsta praktyka, gdy rodzeństwo co miesiąc składa się, aby opłacić opiekunkę lub dom opieki dla rodzica, ponieważ emerytura nie wystarcza.
Alimenty ustanowione przez sąd
Obowiązek alimentacji dotyczy również osób dorosłych, nie tylko dzieci.
Jeżeli rodzina nie chce łożyć na utrzymanie starszej osoby, sąd na wniosek ośrodka opieki lub jednego z członków rodziny może zasądzić alimenty.
Jest to zgodne z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym oraz z Ustawą o pomocy społecznej.
Więcej informacji o odpowiedzialności rodziny za opiekę nad seniorem znajdziesz w tym artykule: https://centrumpodpora.pl/odpowiedzialnosc-rodziny-za-opieke-nad-seniorem/
Wynajem nieruchomości
Może być to podnajem 1 lub 2 pokoi studentom, wynajem garażu lub piwnicy, ale też wynajem całego mieszkania lub domu.
Czasami jedyną możliwością opłacenia całodobowej opieki dla seniora jest wynajęcie jego mieszkania i przeprowadzka do ośrodka opieki.
Zamiana mieszkania
Zamiana mieszkania na mniejsze lub dalej położone i uzyskanie dopłaty.
Tu zwracam uwagę, aby dobrze wybrać to nowe lokum. Ważne są dwie kwestie:
- Lokalizacja – Jeżeli będzie zlokalizowane dalej, dopłata będzie większa, ale koszty opieki mogą być dużo wyższe. Powodem będzie brak opiekunów, pielęgniarek, lekarzy, ośrodków opieki w okolicy oraz koszty dojazdu.
- Pokój dla opiekunki – W opiece 24h standardem jest udostępnienie do zamieszkania jednego pokoju dla opiekunki.
Sprzedaż nieruchomości
Sprzedaż nieruchomości, podobnie jak wynajem, czasami jest jedyną możliwością opłacenia całodobowej opieki starszej osoby. Może być to sprzedaż domku letniskowego, działki, gruntów rolnych, mieszkania, domu.
Renta dożywotnia z funduszu hipotecznego
Z renty dożywotniej oraz odwróconego kredytu hipotecznego korzystają seniorzy na świecie od bardzo dawna. W Polsce dostępna jest renta dożywotnia. Odwróconego kredytu hipotecznego (tzw. odwróconej hipoteki) jeszcze nie znajdziecie w ofercie banków.
Rentę dożywotnią oferują fundusze hipoteczne. W zamian za przekazanie prawa do nieruchomości (mieszkania, działki, etc.) senior co miesiąc, do końca życia otrzymuje określoną kwotę (rentę).
Fundacje i hospicja
Wiele fundacji oraz hospicjów oferuje całkowicie za darmo lub za niewielką opłatą chodziki, wózki inwalidzkie, łóżka medyczne, materace przeciwodleżynowe, pieluchy, podkłady, etc.
Czasami są to akcje jednorazowe, bo ktoś coś oddaje, a czasami jest to stała oferta.
Ile potrzeba pieniędzy na opiekę dla seniora?
Tu nie ma jednej prostej odpowiedzi. Wszystko zależy od:
– stanu zdrowia starszej osoby,
– możliwości czasowych, fizycznych i psychicznych bliskich do sprawowania opieki,
– wymagań seniora i jego bliskich,
– dostępności opiekunów, sprzętu, etc.
Gdzie na pewno nie dostaniemy pieniędzy na opiekę nad seniorem?
W banku. Banki nie udzielają kredytów na finansowanie opieki nad starszymi osobami. Oczywiście można wziąć „chwilówkę”, ponieważ nie trzeba określać celu, ale koszt tych pieniędzy jest dużo wyższy.